Η Ζάκυνθος είναι το τρίτο σε μέγεθος νησί των Επτανήσων, μετά την Κεφαλονιά και την Κέρκυρα, καταλαμβάνοντας έκταση 406 τ.χλμ. Η ακτογραμμή έχει μήκος 123 χλμ. ενώ το σχήμα του νησιού θυμίζει ακανόνιστο τρίγωνο με βάση τον κόλπο του Λαγάνα, και κορυφή το ακρωτήρι Σκινάρι στα βόρεια. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 η Ζάκυνθος αποτελεί το τρίτο σε πληθυσμό νησί του Ιονίου Πελάγους με πληθυσμό 38.680 κατοίκους. Από αυτούς, το 1/3 περίπου συγκεντρώνεται στην πρωτεύουσα του νησιού ενώ οι υπόλοιποι κατοικούν στους πολυάριθμους οικισμούς στο κεντρικό και ανατολικό μέρος της Ζακύνθου. Σύμφωνα με την νεότερη οργάνωση της τοπικής αυτοδιοίκησης, το νησί υποδιαιρείται σε έξι δήμους: Ζακύνθου, Ελατιών, Αρτεμισίων, Αλυκών(με έδρα το Καταστάρι), Αρκαδιών και Λαγανά(με έδρα τον Παντοκράτορα).
Το έδαφος είναι κατά τα 3/4 ορεινό με υψηλότερη κορυφή το όρος Βραχίωνας, στο κέντρο του νησιού, ενώ η μορφολογία χαρακτηρίζεται από έντονη ασυμμετρία, καθώς το ανατολικό τμήμα είναι ομαλό και ήμερο, συγκεντρώνοντας και την αγροτική παραγωγή, ενώ το δυτικό είναι άγριο με πολλούς όρμους και βραχώδεις ακτές. Το νησί έχει πλούσια βλάστηση , δάση με κωνοφόρα δέντρα και άγρια φυτά αλλά και ελιές, πευκοδάση καθώς και υδροχαρή φυτά στις παράλιες ακτές. Οι βροχοπτώσεις, στα τέλη του φθινοπώρου, ζωντανεύουν τα κυκλάμινα, τις φασκομηλιές και τα εννιά είδη ορχιδέας, που φύονται στο νησί. Η ευωδία του θαλασσινού κρίνου, που ευδοκιμεί τον Αύγουστο στον κόλπο του Λαγανά, ενδεχομένως οφείλεται για την ονομασία ’Φιόρο του Λεβάντε'.
Η πανίδα είναι πλούσια με την καρέτα καρέτα να είναι ο πρωταγωνιστής ενώ πολλά είναι τα μεταναστευτικά πτηνά που σταθμεύουν στη Ζάκυνθο. Το νησί έχει αξιόλογη μουσική παράδοση και ιδιόμορφες τοπικές θρησκευτικές τελετές. Ονομαστά ζακυνθινά προϊόντα είναι το κρασί Βερντέα, το εξαιρετικό λαδοτύρι, τα μαντολάτα και οι κολόνιες. Στις εορταστικές μέρες, οι Ζακυνθινοί δεν παραλείπουν να προμηθευτούν παστέλια και φρίτουρες από τους γραφικούς παστελάδες, έξω από τους ναούς.
Η Ζάκυνθος, την οποία ο Όμηρος αναφέρει σαν Υλήεσσα δηλαδή δασώδη, πήρε το όνομά της από τον πρώτο εποικιστή της τον Ζάκυνθο γιο του Βασιλιά της Φρυγίας Δάρδανου. Στην συνέχεια την κατέκτησε ο Αρκείσιος, απόγονος του βασιλιά της Κεφαλονιάς Κέφαλου, πατέρας του Λαέρτη, και παππού του Οδυσσέα. Έτσι περιήλθε η Ζάκυνθος στο Βασίλειο του Οδυσσέα ο οποίος συμμετείχε με δώδεκα πλοία στον Τρωικό πόλεμο. Μετά την επιστροφή του όμως και τον φόνο των μνηστήρων από τους οποίους είκοσι ήταν από την Ζάκυνθο, οι Ζακυνθινοί επαναστάτησαν και απέσπασαν το νησί τους από το Βασίλειο του Οδυσσέα. Με τα χρόνια ακολουθώντας το πνεύμα της εποχής εγκαθιδρύθηκε στη Ζάκυνθο νέο πολίτευμα, η Δημοκρατία. Ίσως κατά την εποχή εκείνη οι Ζακυνθινοί να ίδρυσαν ομώνυμη αποικία στην Ιβηρική χερσόννησο. Στους Περσικούς πολέμους η Ζάκυνθος έμεινε ουδέτερη ενώ στον Πελοποννησιακό πόλεμο εμπλέκεται σαν σύμμαχος των Αθηναίων.
Η Ζάκυνθος υποτάχθηκε στους Μακεδόνες του Μεγάλου Αλεξάνδρου κι αργότερα στους Ρωμαίους, που της παραχώρησαν σχετική αυτονομία. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση ο χριστιανισμός διαδόθηκε στο νησί από την Μαρία Μαγδαληνή το 34 μ.Χ. όταν το πλοίο που την μετέφερε στην Ρώμη σταμάτησε για λίγο στην Ζάκυνθο. Στη διάρκεια των βυζαντινών χρόνων λεηλατείται από πειρατές και Βάνδαλους. Στα 1185 η Ζάκυνθος μαζί με την Κεφαλονιά καταλαμβάνονται από τους Νορμανδούς της Σικελίας (από το ναύαρχο Μαργαριτώνη του Βασιλιά της Σικελίας Γουλιέλμου Β') οι οποίοι αποσπώντας τις από την Βυζαντινή Αυτοκρατορία δημιουργούν την Παλατινή Κομητεία Κεφαλληνίας και Ζακύνθου κάτω από την ηγεμονία των Παλατινών Κομήτων Ορσίνι 1197 – 1325, Ανδηγαυών (d’ Anjou) 1325 – 1357 και Τόκκων 1357 – 1479. Στην συνέχεια την κατακτούν οι Βενετοί και παραμένει κάτω από την Ενετική κυριαρχία έως το 1797. Αξιοσημείωτο γεγονός της περιόδου αυτής ήταν η λαϊκή εξέγερση (ή οποία είχε απλά χαρακτήρα απείθιας απέναντι σε αγγαρείες και πρωταγωνιστές όχι φτωχούς, αλλά πλούσιους εμπόρους) γνωστή με το όνομα Ρεμπελιό των Ποπολάρων.
Μετά τη Συνθήκη του Κάμπο Φόρμιο ακολουθεί η Γαλλοκρατία των Επτανήσων (1797-1799), όπου Γάλλοι δημοκρατικοί αρχικά και στη συνέχεια με την Συνθήκη Ρωσοτουρκικής Συμμαχίας (1799) οι Ρώσοι με σύμμαχους τους Τούρκους κατέλαβαν το νησί προσωρινά μέχρι ότου συστάθηκε με την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης (1800) η Επτάνησος Πολιτεία (το 1800) στην οποία μετείχε η Ζάκυνθος μαζί με τα άλλα νησιά του Ιονίου απαρτίζοντας το πρώτο αυτόνομο Ελληνικό κρατίδιο υπό την σκιώδη επικυριαρχία του Σουλτάνου, με ουσιαστικό κυβερνήτη τον Ζακυνθινό κόμη Γεώργιο Μοτσενίγο, γόνο επιφανούς οικογένειας του νησιού και διπλωμάτη στην υπηρεσία της Ρωσίας. Το 1807 επανήλθαν οι Γάλλοι Αυτοκρατορικοί τούτη τη φορά και το 1815 δημιουργείται το Ενωμένο Κράτος των Ιονίων Νήσων που τέθηκε κάτω από την προστασία των Άγγλων (στην ουσία αποικιοκρατία) έως το 1864. Το όνειρο των Ζακυνθινών να ενωθούν με την Ελλάδα πραγματοποιήθηκε ύστερα από σκληρούς αγώνες, στις 21 Μαΐου 1864, ύστερα από συνολικά 680 χρόνια ξένης κατοχής.
Η Ζάκυνθος έχει να επιδείξει δεκάδες αξιοθέατα απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς αλλά και ιστορικού ενδιαφέροντος.
Στην πόλη της Ζακύνθου, αξίζει μία περιήγηση στο ναό του Αγίου Διονυσίου, στο Εκκλησιαστικό Μουσείο, στο Κάστρο του Αγίου Γεωργίου και στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ζακυνθινών, που στεγάζει τη Δημοτική Βιβλιοθήκη, το Ιστορικό Αρχείο Ζακύνθου και το Μουσείο Κατοχής και Εθνικής Αντίστασης, και το Μουσείο Διονυσίου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθινών .Αξιοθέατο του όρμου του Λαγανά αποτελεί το παραθαλάσσιο μνημείο του Αντρέ Βεζάλ, βέλγου γιατρού των Αναγεννησιακών χρόνων, 'πατέρα της ανατομίας' , η Βασιλική του Παντοκράτορος, που χτίστηκε από τη βυζαντινή αυτοκράτειρα Πουλχερία και η Λίμνη Κεριού, οπού βρίσκεται η Πηγή του Ηροδότου και ευδοκιμεί το μοναδικό εντομοφάγο φυτό Urticularia.
Επίσης, αξιόλογα είναι η σπηλιά του Δαμανιού και τα Δώδεκα Πηγάδια, στην περιοχή του Ανδρονιού, η Μονή Υπεραγάθου, η Μαύρη Σπηλιά στην Καλλιθέα, ο Κάτω Λάκκος, βαθύ κυκλικό κομμάτι περιστοιχισμένο από βράχους πιθανώς λόγω κατάρρευσης οροφής σπηλαίου όπως και οι μυκηναϊκοί τάφοι στο Καμπί. Στην ανατολική Ζάκυνθο ενδιαφέρον προκαλούν το Βερτζάγειο Λαογραφικό Μουσείο στο χωριό Πηγαδάκια, η Μονή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, οι Γαλάζιες Σπηλιές στο ακρωτήριο Σκινάρι, και το θαλάσσιο σπήλαιο Δραγκουνάρα.
